تابلوهایی که مرگ را به رخ شهر می‌کشد

تابلوهای شهری اگرچه فضایی تبلیغاتی و محلی برای درآمدزایی شهرداری است اما توجه به اصول روان‌شناختی در این تابلوها نباید به فراموشی سپرده شود، این روزها اغلب تابلوهای شهری قزوین به اعلامیه‌های ترحیم و یادبود اختصاص شده است، تابلوهایی که نیستی را به رخ ما می‌کشاند، تابلوهایی که حس مرگ و ناامیدی را به شهروندان القا می‌کند.

در روزهای شیوع کرونا که عزیزان زیادی جان خود را از دست دادند، به دلیل ممنوعیت تجمع برپایی مجالس ترحیم، محدودیتی باعث خلاقیت کانون‌های تبلیغاتی شد و برخی از خانواده‌های عزادار با اجاره یک تابلو شهری و نصب یادبود عزیز ازدست‌رفته‌شان سوگ خود را به نمایش گذاشتند.

اگرچه این امر به‌خودی‌خود امری نامطلوب نیست اما تعدد آن چهره شهر را غم‌زده کرده و مرگ را به نزدیک‌ترین نشانی ما آورده است.

این موضوع در قرارداد قید نشده است

داریوش قاسمی، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قزوین در این خصوص می‌گوید: ابزارهای تبلیغاتی سطح شهر به چهار سازمان ازجمله مساجد و هیئت‌ها، سپاه، سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری، کانون‌های تبلیغاتی و سازمان زیباسازی اختصاص داده شده است، درنهایت نظارت بر محتوای تابلوها بر عهده اداره کل فرهنگ و ارشاد است و تابلویی بدون تأییدیه ارشاد نصب نمی‌شود.

وی ادامه داد: ما خودمان موافق استفاده از تابلوهای شهری برای اعلام و یادبود فوت افراد نیستیم و این مسئله در چند ماه اخیر باب شده است، با توجه به اینکه پیش از آن مسئله این‌چنینی وجود نداشت بنابراین ما در متن قرارداد با کانون‌های تبلیغاتی هیئت‌های مذهبی به موضوع اشاره نکردیم که نمی‌توانند اعلامیه و یادبود را تبدیل به بنر کنند.

قاسمی اظهار می‌کند: طبق نظر شخصی خودم نیز این اقدام را درست نمی‌دانم و ازنظر فنی نیز این اتفاق نباید رخ دهد، قطعاً تا پایان سال این قرارداد تمام می‌شود در قراردادهای سال آینده این بند را اضافه می‌کنیم که این‌گونه بنرها در سطح شهر نصب نشود، نصب یادبود در تابلوهای شهر طبیعتاً بر روحیه شهروندان تأثیر می‌گذارد و ما چندین بار در این خصوص تذکر دادیم اما اهرم فشاری نداریم چراکه در قرارداد قید نشده است.

وی یادآور می‌شود: کانون‌های تبلیغاتی نیز در این میان بهانه‌های مختلفی می‌آوردند، با شیوع کرونا بسیاری از صنوف تعطیل شدند و کانون‌های تبلیغاتی اظهار می‌کنند که به خاطر این تعطیلی همه ما ضرر می‌کنیم، ما تذکر دادیم اما اداره کل فرهنگ و ارشاد می‌تواند به‌صورت جدی ورود پیدا کند و به این طرح‌ها اجازه اکران ندهد.

مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قزوین خاطرنشان می‌کند: زیباسازی شهر ارتباط مستقیمی باروحیه شهروندان دارد اما اغلب برنامه‌های ما تحت شعاع کرونا قرارگرفته و تعطیل‌شده است، اصولاً طی سال برنامه‌های مختلفی مانند سمپوزیوم مجسمه‌سازی برگزار می‌کردیم اما این امکان و ایجاد تجمع ممنوع است.

ما مسئول تشخیص افسردگی نیستیم

محمد رستمی، معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین، با اشاره به تابلوهای تبلیغاتی سطح شهر، تأکید می‌کند: بخشی از فضاهای سطح شهر که برای تبلیغات محیطی در نظر گرفته‌شده است در اختیار کانون تبلیغاتی قرار دارد که ما بر محتواهای آن طبق دستورالعمل وزارت فرهنگ و ارشاد نظارت داریم.

وی با تأکید بر اینکه وظیفه اصلی ما نظارت بر محتوا است، خاطرنشان می‌کند: استفاده نکردن از نام‌های خارجی و موارد نامتعارف رصد می‌شود و اگر آگهی از این منظر دارای ایراد باشد اجازه نصب آن را نمی‌دهیم، اما در خصوص آگهی فوت افراد تعدادی از آن‌ها چهره‌های شاخص استان بودن که خدمات برجسته‌ای در سطح شهر ارائه دادند بنابراین توسط ما و شهرداری بیلبوردهایی به یاد این عزیزان نصب‌شده است.

رستمی یادآور می‌شود: نحوه نظارت ما بر مبنای آیین‌نامه ارسالی است اما در مواردی که مراجع استانی مثل شورای تأمین تشخیص بدهند که تعدد این نوع اطلاع‌رسانی باعث افسردگی می‌شود و چهره ناخوشایندی به شهر می‌دهد می‌توانیم در مورد محدود کردن این موارد اقدام کنیم اما تاکنون به ما اعلام‌نشده است.

وی خاطرنشان می‌کند: اگر ازنظر آیین‌نامه مشکلی نداشته باشد و خلاف عرف نباشد ما برای چه باید محدود کنیم؟ اما اگر به ما تذکر داده شود ما نیز اقدام می‌کنیم، این کار سلیقه‌ای نیست که خودمان تصمیم‌گیری کنیم؛ اگر تبلیغ مجاز به تعداد زیاد منتشر شود ما نمی‌توانیم جلوگیری کنیم مگر اینکه منع قانونی داشته باشد.

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین یادآور می‌شود: نهادهای بالادستی استان اگر به ما بگویند که این موارد باعث افسردگی شده است ما اقدام می‌کنیم در غیر این صورت مشکلی وجود ندارد.

پروژه‌های شهری باید همراه با مطالعات روانشناسی باشد

دکتر احسان رحمانی، روانشناس و درمانگر خانواده در این خصوص می‌گوید: اگرچه قالب اطلاعیه‌ها تبلیغاتی است اما برخی از اعلامیه‌ها مرتبط با فوت افراد است، اطلاع‌رسانی از فوت افراد ذاتاً کار منفی نیست اما فیکسچر و تابلوهای شهری مرتبط با این موضوع تأثیر منفی بر روحیه افراد می‌گذارد.

وی ادامه می‌دهد: طبیعتاً اینکه هرروز با اخبار منفی روبه‌رو شویم تأثیرات مخربی به همراه دارد، دیدن عکس و اعلامیه افراد فوت‌شده حتی اگر فرد را نشناسیم و دلیل فوتش را ندانیم بازهم تأثیر منفی به همراه دارد چراکه افراد با توجه به سن و جنس فردی که فوت‌شده است همانندسازی می‌کنند.

رحمانی بیان می‌کند: همانندسازی در گروه‌های سنی مختلف متفاوت است اما درنهایت تأثیری که در همه افراد بروز می‌کند یکسان است و حس افسردگی منتقل می‌شود، نمی‌توانیم بگوییم که دیدن این موارد باعث ایجاد بیماری افسردگی می‌شود اما حس خُلقِ پایین که یک مدل از احساس افسردگی است را تجربه می‌کنیم.

وی یادآور می‌شود: درواقع با انتشار این تصاویر در ابعاد بزرگ و تابلوهای شهری حس ناامیدی و منفی نگری را در بین جامعه رواج می‌دهیم، اگرچه تابلوهای شهری برای شهرداری درآمدزایی دارد اما نیاز است که تأثیر اجتماعی و فرهنگی پروژه‌ها در این زمینه مدنظر قرار بگیرد.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان می‌کند: در کشورهای پیشرفته اغلب پروژه‌های شهری مشاور درزمینهٔ روانشناسی و جامعه‌شناختی دارد و تأثیرات روان‌شناختی و جامعه‌شناختی پروژه موردبررسی قرار می‌گیرد متأسفانه در قزوین این امر کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد.

وی یادآور می‌شود: شهر صرفاً کالبد فیزیکی و پروژه‌های عمرانی و ساختمان‌ها نیست بلکه مجموعه‌ای از گروه‌های انسانی در بستر فرهنگی و اجتماعی است، شهردار علاوه بر پروژه‌های عمرانی باید خود را مسئول سلامتی، شادابی و کارهای تفریحی شهروندان بداند اما این امر مغفول مانده است و گاهی به بخش‌های فرهنگی و اجتماعی بودجه لازم اختصاص داده نمی‌شود.

رحمانی خاطرنشان می‌کند: پیشنهاد می‌شود مراکز مشاوره و روانشناسی در زیرمجموعه شهرداری فعال شود تا پروژه‌ها را از منظر روانشناسی بررسی کنند، اگرچه زیباسازی در شهر فعالیت دارد اما شهرداری باید مسائل تفریحی و نشاط شهروندان را نیز باید مورد توجه قرار دهد.

منبع:ایسنا